We vieren elk jaar weer samen met de familie en vrienden, gezellig het Sinterklaasfeest. Normaal sta je er dan niet echt bij stil wat het feest nu eindelijk betekend en waar de oorsprong vandaan komt. Bijna iedereen weet dat gaat om Nicolaas van Myra. Een bisschop uit Myra geboren in het jaar 280 en op 6 december 343 gestorven. Hij deed veel goeds voor de armen en kinderen in Myra. Hierdoor is hij door katholieke kerk later heilig verklaard en op zijn sterfdag herdacht.
Maar in het hedendaagse Sinterklaasfeest zit veel meer symboliek verborgen. Veel oude symbolen die men vroeger gebruikte om de mens bewust te maken van de zin van het leven en oude goddelijke verhalen. In het huidige Sinterklaasverhaal zijn veel van deze oude beelden bij elkaar gekomen.
Tegenwoordig vieren we in Nederland Sinterklaas op 5 december. In de middeleeuwen was er op 6 december feest en was iedereen vrij. De kinderen kregen dan geld en snoep van de rijken om dit feest te vieren. Ze mochten daarvoor op 5 december hun schoen zetten die dan door de rijke bevolking werd gevuld.
Sint-Nicolaas was een katholieke bisschop, maar het Sinterklaasfeest is geen katholieke traditie. De figuur van Sinterklaas is ontstaan door de Noordse oppergod Odin (of Wodan) uit de Germaanse mythologie. Volgens de legende vloog hij op zijn achtbenige paard Sleipnir en met zijn knechten Eckhard en Oel door de hemel. Odin werd meestal afgebeeld als een forse man met een lange baard, een lange mantel en een hoed. Hij had altijd een speer bij zich waarbij op de top een slang was afgebeeld. De twee zwarte raven Hugin (de gedachte) en Munin (het geheugen) vlogen met hem mee en informeerden de Oppergod over de mensen op aarde.
Odin daalde af door de schoorstenen van de huizen en strooide zaden om vruchtbaarheid te bevorderen. De overeenkomsten met het Sinterklaasfeest zijn duidelijk. Sint-Nicolaas rijdt met zijn paard over de daken en gooit pepernoten en cadeautjes door de schoorsteen. Zijn knechten (pieten) houden Sinterklaas op de hoogte over stoute en goede kinderen.
Odin was alwetend en Sinterklaas heeft zijn boek waar alles in staat. Odin schonk de mensen runen. Sinterklaas geeft chocoladeletters. Bij de Germanen was de dichtkunst gewijd aan Odin. Bij het Sinterklaasfeest schrijven de mensen gedichten voor elkaar. Odin was de beschermheer van de schoenmakers. Voor Sinterklaas wordt de schoen gezet.
De staf en de roe staan voor respectievelijk waardigheid en vruchtbaarheid. De bisschoppelijke kleding die Sinterklaas draagt (waarvan de tabberd, mantel en mijter het meest in het oog springen) heeft ook diepe symbolische betekenissen.
De mijter is hét symbool voor Sinterklaas geworden. De echte Sint-Nicolaas heeft nooit een mijter gedragen. Er zijn weliswaar veel schilderijen en beelden van Sint-Nicolaas met een mijter, maar die zijn allemaal gemaakt na het jaar 1000. Pas vanaf de elfde eeuw gingen bisschoppen geleidelijk mijters dragen. Toen leefde de heilige Nicolaas van Myra allang niet meer.
De kleuren wit, rood en goud, die kenmerkend zijn voor de kleding van Sint-Nicolaas, kunnen worden gezien als symbool voor de stadia in een geestelijke weg die de mens kan gaan.
- Wit staat voor het ontwaken van het geestelijke beginsel nabij het hart van de mens.
- Rood staat voor vernieuwing door geestelijke krachten en is verankerd in het bloed.
- Goud verwijst naar de verwerkelijking.
De witte onderjurk van Sinterklaas wordt naast tabberd ook albe genoemd. Het symboliseert reinheid en zuiverheid. Het koord waarmee de tabberd om het middel wordt vastgebonden, wijst op zelfbeheersing en kuisheid.
Het bisschopskruis op de borst van de sint benadrukt het grote belang van de werkzaamheid van de geestvonk nabij het hart. Het symbool van het kruis in de kleding van Sint-Nicolaas komt ook terug op de mijter. Het Latijnse kruis, dat de verhoudingen heeft van een opengevouwen kubus, Het wijst erop dat er in de mens een voortdurend intensief contact kan zijn tussen de wereld van tijd en ruimte, die wel wordt aangeduid als de eeuwigheid.
“Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe!” Deze regel uit het bekende Sinterklaasliedje “Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan” van de Amsterdamse onderwijzer, dichter en auteur Jan Schenkman wordt als moraliserend gezien. Dat was waarschijnlijk ook de bedoeling: kinderen besef bijbrengen van goed en kwaad, en hen te bewegen gehoorzaam en lief te zijn.
Al met al kunnen we stellen dat het Sinterklaasfeest zoals we dat nu kennen elementen bevat van vele culturen.
Bronvermelding: Pentagram boekwinkel
Reactie plaatsen
Reacties